Πότε ήρθε το ηλεκτρικό ρεύμα στην Ελλάδα – Ιστορική Αναδρομή

Το έτος 1889 φτάνει ο ηλεκτρισμός στην Ελλάδα. Σύμφωνα με ιστορικά στοιχεία, η Γενική Εταιρεία Εργοληψιών κατασκευάζει στην οδό Αριστείδου, την πρώτη μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Το πρώτο κτίριο που φωτίζεται είναι τα Ανάκτορα και σύντομα ο ηλεκτροφωτισμός επεκτείνεται στο σημερινό ιστορικό κέντρο της πόλης. Τον ίδιο χρόνο το ηλεκτρικό ρεύμα φθάνει και στη Θεσσαλονίκη.

Δέκα χρόνια αργότερα κάνουν την εμφάνιση τους οι πολυεθνικές εταιρείες ηλεκτρισμού οπότε και η Αμερικάνικη εταιρεία Thomson-Houston με τη συμμετοχή της ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ιδρύουν την «Ελληνική Ηλεκτρική Εταιρεία» που αναλαμβάνει την ηλεκτροδότηση μεγάλων πόλεων.

Μέχρι το 1929 θα έχουν ηλεκτροδοτηθεί 250 πόλεις με πληθυσμό άνω των 5.000 κατοίκων, όμως το ηλεκτρικό ρεύμα θα διατίθεται για κάποιες ώρες και με αρκετές διακοπές.

Στις πιο απομακρυσμένες και αραιοκατοικημένες περιοχές, που ήταν οικονομικά ασύμφορο για τις μεγάλες εταιρείες να κατασκευάσουν μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, την ηλεκτροδότηση αναλαμβάνουν ιδιώτες ή δημοτικές κοινότητες κατασκευάζοντας μικρά εργοστάσια. Το έτος 1950 υπήρχαν στην Ελλάδα περίπου 400 εταιρείες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.

Η κατάτμηση της παραγωγής σε πολλές μικρές μονάδες σε συνδυασμό με τα εισαγόμενα καύσιμα, εξωθούσε την τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας στα ύψη καθιστώντας το ηλεκτρικό ρεύμα ως ένα αγαθό πολυτελείας. Για να εξαπλωθεί το ηλεκτρικό ρεύμα ομοιόμορφα σε όλη τη χώρα χρειάζεται να αξιοποιηθούν οι εγχώριοι πλουτοπαραγωγικοί πόροι και να ενοποιηθεί η παραγωγή σε ένα ενιαίο διασυνδεδεμένο δίκτυο.

Έτσι τον Αύγουστο του 1950, χάριν του δημοσίου συμφέροντος, ιδρύεται η Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού, και πολύ σύντομα εξαγοράζει όλες τις ιδιωτικές και δημοτικές επιχειρήσεις παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος. Μέσα στα επόμενα χρόνια, το ηλεκτρικό ρεύμα φτάνει με επάρκεια σε κάθε άκρη της ελληνικής γης από τα μικρά ακριτικά νησιά ως και τους πιο απόμακρους οικισμούς της ορεινής Ελλάδας. Διατηρώντας το μονοπώλιο στην παραγωγή, μεταφορά και διανομή ηλεκτρικής ενέργειας η σύμβαση ανάμεσα στη Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού και τον κάθε καταναλωτή (οικιακό, εμπορικό ή βιομηχανικό) ηλεκτρικής ενέργειας, έχει τα χαρακτηριστικά της αναγκαστικής σύμβασης. Ο καταναλωτής δεν έχει τη δυνατότητα να διαπραγματευτεί τους όρους της σύμβασης ούτε και τη τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος. 

Η μετάβαση προς την απελευθερωμένη αγορά αποτελεί σημαντική αλλά και δύσκολη μεταρρύθμιση. Η μεταφορά των κοινών ευρωπαϊκών κανόνων στην Ελλάδα αντιμετωπίζει την επί δεκαετίες στρατηγική επιλογή της μονοπωλιακής οργάνωσης. Η επίλυση των πρακτικών προβλημάτων γίνεται σταδιακά. Συστήνεται η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) που ασκεί τον έλεγχο, τη ρύθμιση και την εποπτεία της αγοράς ενέργειας και επιβάλλεται ο διαχωρισμός των δραστηριοτήτων παραγωγής, μεταφοράς, διανομής και προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, με συνέπεια να εμφανίζονται πλέον περισσότερα πρόσωπα, τα οποία ασκούν διαφορετικές δραστηριότητες. Τα πρόσωπα που μετέχουν στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, οι Παραγωγοί, ο Διαχειριστής του Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΔΕΣΜΗΕ) στην αρχή και στη συνέχεια, ο Λειτουργός της Αγοράς (ΛΑΓΗΕ) & ο Διαχειριστής του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς (ΑΔΜΗΕ), ο Διαχειριστής του Δικτύου Διανομής (ΔΕΔΔΗΕ), οι Προμηθευτές και οι Πελάτες (Καταναλωτές) συμμετέχουν σε μια αλυσίδα εννόμων σχέσεων, με διαφορετικό περιεχόμενο.

Οι εναλλακτικοί παραγωγοί και προμηθευτές ηλεκτρικού ρεύματος είναι πλέον πραγματικότητα και έχουν έρθει να αλλάξουν την αγορά τις ενέργειας. Το 2001 ιδρύεται η ΗΡΩΝ ΘΕΡΜΟΗΛΕΚΤΡΙΚΗ, ως θυγατρική του Ομίλου ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ, με δραστηριότητα την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και ένα χρόνο αργότερα ξεκινάει η κατασκευή του πρώτου σταθμού παραγωγής με καύσιμο το Φυσικό Αέριο, έξω από τη Θήβα Βοιωτίας. H συγκεκριμένη μονάδα σχεδιάστηκε για να καλύψει τις ανάγκες εφεδρείας του Συστήματος Ηλεκτρικής Ενέργειας, τόσο κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων, στην Αθήνα το 2004, όσο και κατά τους μήνες αιχμής στα επόμενα χρόνια. Επισημαίνεται ότι η όλη κατασκευή υλοποιείται με τη μέθοδο της αυτοχρηματοδότησης, αναδεικνύοντας έτσι τον όμιλο της ΤΕΡΝΑ σε έναν από τους πρώτους ιδιώτες «παίκτες» στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Το 2004 μπαίνει σε λειτουργία ο πρώτος (εκ των δύο) σταθμός ηλεκτροπαραγωγής, ΗΡΩΝ Ι, και ουσιαστικά αυτή η ημερομηνία σηματοδοτεί και την απελευθέρωση της παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος στην Ελλάδα.